وبلاگ
تشریح لایه های مختلف استراتژی: استراتژی کسب و کار، دیجیتال و فناوری اطلاعات
رویکردهای مختلفی در تدوین استراتژی دیجیتال وجود دارد اما اکثریت آنها به مدل لایه‌بندی در استراتژی اعتقاد دارند. به این معنا که هنگامی که میخواهند برای تدوین استراتژیهای دیجیتال اقدام نمایند عملا استراتژی را در سه لایه مختلف تدوین مینمایند.
- لایه استراتژی کسبوکار یا استراتژی سازمانی (Business strategy)
- لایه استراتژی دیجیتال (Digital strategy)
- لایه استراتژی فناوری اطلاعات (IT Strategy)
زمانی که میخواهیم اقدام به تدوین استراتژی نماییم، میبایست به خوبی تفاوت میان هریک از این سه لایه را مشخص نماییم. علاوه بر این، اینکه در هر سازمانی چه واحد سازمانی مسئول تدوین هریک از این استراتژیها است میبایست توسط لایه حاکمیتی سازمان که از جانب هیات مدیره مشخص میشود تعیین گردد.
قبل از اینکه به تعریف هر یک از این سه لایه بپردازیم بد نیست به مدلی که ITIL4 بهعنوان ساختار سنتی ارتباط میان استراتژی کسبوکار، استراتژی دیجیتال و استراتژی فناوری ارائه نموده است، نگاهی بی‌اندازیم:
لایه استراتژی کسبوکار (Business strategy)
استراتژی کسبوکار مشخص میکند چگونه یک سازمان اهداف کسبوکاری خود را تعریف و به آن دست مییابد.
هر سازمانی اصولا دارای یک استراتژی کسبوکار است، ممکن است برخی از سازمانها دارای یک سند ساخت‌یافته برای استراتژی کسبوکار خود نباشند اما قطعا استراتژی کسبوکار آنها در اسناد غیر رسمی و یا بهصورت غیر مستند وجود دارد. علاوه بر این برخی از سازمانها که دارای بلوغ بالاتری هستند مجموعههای از فرایندهای ساخت‌یافته و یکپارچه برای تهیه و بهروزرسانی استراتژی کسبوکار خود دارند.
در هر صورت جدای از اینکه تا چه میزان قابلیت تهیه و بهروزرسانی استراتژی در یک سازمان ایجاد شده است، استراتژی کسبوکار شامل موارد ذیل میشود:
- رویکرد سازمان در تعریف، بهروزرسانی و اطلاعرسانی چشمانداز کسبوکاری
- رویکرد سازمان در تعریف و دستیابی به اهداف کسبوکاری
- مدل کسبوکاری سازمان
- رویکرد سازمان در هماهنگسازی اجزاء مختلف آن در راستای اجرایی شدن کسبوکار
- اصول راهنمای مورد نیاز سازمان برای دستیابی به اهداف کسبوکاری
لایه استراتژی دیجیتال (Digital strategy)
عبارت استراتژی دیجیتال بهصورت عمومی به دو شکل ذیل مورد استفاده قرار میگیرد:
- بهعنوان بخشی از استراتژی کسبوکار در جایی که استراتژی کسبوکار از طریق فناوریهای دیجیتال محقق میشود.
- بهعنوان یک برنامه مهاجرت در جایی که سازمان تلاش دارد از یک سازمان سنتی به یک سازمان دیجیتالی و مبتنی بر فناوریهای نوین مجهز شود و فناوریهای قدیمی خود را جایگزین نماید.
بنابراین شاید بتوان استراتژی دیجیتال را به این شکل تعریف کرد:
“استراتژی دیجیتال عملا یک استراتژی کسبوکار است که برای دستیابی به اهداف کیفی و کمی خود نیازمند فناوریهای دیجیتال مبتنی بر انقلاب صنعتی چهارم میباشد.”
بنابراین شاید دور از ذهن نباشد که بگوییم یک استراتژی دیجیتال یک استراتژی کسبوکار است که جهت دستیابی به اهداف خود وابسته به فناوریهای دیجیتال میباشد.
استراتژیهای دیجیتال از طریق روشهای ذیل کمک شایانی به سازمانها و استراتژیهای کسبوکاری آنها مینمایند:
- توسعه قابل توجه سهم بازار شرکتها از طریق استفاده از فناوریهای دیجیتال جدید
- استفاده از فناوریهای دیجیتال در راستای ایجاد تعامل هرچه بهتر با مشتریان و بهبود چشمگیر تجربه مشتریان
- معماری مجدد و بازمهندسی محصولات و سرویسهای فعلی شرکتها و ارائه قابلیتهای جدید با استفاده از فناوریهای دیجیتال
- استفاده از فناوریهای دیجیتال در راستای بهبود قابل توجه عملکرد سازمانها جهت دستیابی به تعالی عملیاتی
بنابراین استراتژی دیجیتال به سازمانها کمک میکند تا بفهمند:
- چگونه فناوریها تغییر میکنند و چگونه این تغییرات در دنیای جدید سبب تغییر در سازمانها و شرکتها میشوند.
- چگونه سازمانها میتوانند بهموقع نیاز به تغییر در فرایندها، ابزارها و مهارتهای خود را درک بکنند.
- فرصتهای ایجاد شده در دنیای دیجیتال را در کوتاهترین زمان ممکن شناسایی بکنند.
- ریسکهای شناسایی شده در دنیای دیجیتال را بهموقع شناسایی و به آنها پاسخ بدهند.
لایه استراتژی فناوری اطلاعات (IT Strategy)
هنگامی که در دنیایی صحبت میکنیم که دو لایه قبلی در حوزه استراتژی شامل استراتژی کسبوکار و استراتژی دیجیتال وجود دارد، عبارت استراتژی فناوری اطلاعات در یکی از سه رویکرد ذیل مورد استفاده قرار میگیرد:
- استراتژی فناوری اطلاعات بهعنوان بخشی از استراتژی دیجیتال
- استراتژی فناوری اطلاعات بهعنوان یک راهبرد متمرکز بر فناوریها
- استراتژی فناوری اطلاعات بهعنوان یک استراتژی پشتیبان در راستای استفاده بهتر از زیرساخت فناوری اطلاعات
بنابراین استراتژی فناوری اطلاعات به سازمانها کمک میکند تا هرچه بهتر به سوالات ذیل پاسخ دهند:
- چگونه یک واحد فناوری اطلاعات کمک میکند تا سازمان به اهداف کسبوکاری خود برسد؟
- چگونه فناوری اطلاعات باید پشتیبان عملیات کسبوکاری شرکت باشد؟
- چگونه یک سازمان باید از فناوریها به بهترین شکل استفاده بکند تا استراتژی دیجیتال محقق شود؟
- چگونه باید از فناوریها استفاده کرد تا یک سازمان به اهداف خود برسد؟
- رویکرد یک سازمان در رابطه با استفاده از تامینکنندههای حوزه فناوری چه باید باشد؟
با این حال باید گفت که در دنیای امروز ارتباطات میان Business Strategy ،Digital strategy و IT strategy با یکدیگر بسیار زیاد است و واقعا این سه استراتژی، سه المان کاملا مجزا مانند شکلی که در ابتدای این مقاله برای شما ارائه کردیم نیستند بلکه این سه لایه استراتژی مانند یک ساختار یکپارچه عمل میکنند. ب
بنابراین ITIL4 در کتاب Digital and IT strategy به زیبایی هر چه تمام تر نگاه جدیدی که نحوه تعاملات میان Business Strategy ،Digital strategy و strategy IT هست را نشان میدهد.
